بررسی تراکم گاز بیهوشی نایتروس اکساید(o۲n) در هوای اتاق های عمل جراحی و ریکاوری

استنشاق مزمن گاز بیهوشی نایتروس اکساید توسط کارکنان اتاق های عمل جراحی و ریکاوری احتمال بروز عوارض و خطرات جدی را به دنبال دارد که این عوارض شامل کاهش کارایی مغز، کاهش توانایی های بینایی و شنوایی، بروز ناهنجاری های سیستم تولید مثل، کم خونی مگالوبلاستیک، افزایش شیوع سقط های خودبخودی و بیماری های کبدی و کلیوی می باشد. از جمله علل آلودگی هوای تنفسی کارکنان می توان به مواردی مانند عدم وجود سیستم تهویه هوا و scavenging مناسب، غلظت های بالای گاز o2n در هوای بازدم بیماران در مرحله بعد از بیهوشی، روش های رایج بیهوشی و نشت گاز از سیلندرها و ماشین بیهوشی اشاره نمود. اولین قدم در جهت کنترل و حذف این آلودگی تعیین میزان واقعی غلظت گاز o2n در هوای تنفسی کارکنان می باشد که در این پژوهش برای نخستین بار در کشور، میزان این آلاینده در هوای اتاق های عمل و ریکاوری با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتر مادون قرمز در 43 اتاق عمل و 12 اتاق ریکاوری بیمارستان های آموزشی ـ درمانی دانشگاه علوم پزشکی ایران اندازه گیری شد و مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که میانگین تراکم گاز o2n در اتاق های عمل فاقد سیستم تهویه هوا به طور قابل توجهی بالاتر از میانگین غلظت این گاز در اتاق های عمل مجهز به سیستم تهویه هوا می باشد(05/0p<) اما بین میانگین تراکم گاز o2n در اتاق های ریکاوری مجهز به سیستم تهویه هوای فعال و فاقد آن تفاوت معنی داری وجود نداشت. هم چنین مشخص گردید که در شرایط فعال بودن سیستم تهویه هوای اتاق عمل، میزان آلودگی در محیط تنفسی کارکنان بیهوشی در 5/56% موارد بالاتر از غلظت مجاز پیشنهادی سازمان های بهداشتی و ایمنی حرفه ای آلمان و انگلستان(ppm100) می باشد. در مقایسه با غلظت پیشنهادی انستیتو ملی بهداشت و ایمنی حرفه ای آمریکا niosh(pmpm25) در 100% موارد میزان غلظت آلودگی در محیط تنفسی کارکنان بیهوشی بیش از حد مورد نظر بوده است. هم چنین کارکنان بیهوشی نسبت به سایر کارکنان، در معرض آلودگی بیش تری قرار داشتند. حداقل غلظت آلودگی مربوط به محیط تنفسی پرستار اتاق عمل بود. میانگین غلظت گاز o2n هوای استنشاقی کارکنان ریکاوری بیش از غلظت پیشنهادی niosh اما پایین تر از غلظت قابل قبول سازمان های بهداشتی در کشورهای آلمان و انگلستان بوده است.